T.C. Bursa Teknik Üniversitesi Kestel Yerleşke Planı
T.C. Bursa Teknik Üniversitesi Yerleşke planlamasında, arazi bilgileri, idare görüşleri, evrensel ve ulusal yerleşke tasarım yaklaşımları, üniversite stratejik planı ve kentin kültürel, iklimsel ve tarihi kıymetleri irdelenmiştir.
Yerleşke arazisi Bursa ilinin Kestel ilçesinde Ankara Devlet Karayolu’na cephesi olan bir konumdadır. Toplam büyüklüğü yaklaşık 1550 dönümdür. Bu alanın 318 dönümü üniversiteye ait tapulu alan, yaklaşık 75 dönümü maliye tahsisli alan, geri kalanı ise orman vasfı taşıyan tahsisli alandır. Üniversite Eğitim-Öğretim faaliyetlerini Yıldırım Yerleşkesi’nde sürdürmektedir. Bulunduğu konum itibariyle Ankara Devlet Karayolu’na, dolaylı olarak otobana ve Kestel ilçesine bağlantı kurabilmektedir.
Üniversite kampüslerinin dünyada ve Türkiye’de çok farklı örnekleri bulunmaktadır. İdare ve tasarımcının ortak görüşüne göre; Bursa Teknik Üniversitesi Yerleşke Planı çağın gerektirdiklerine uyum sağlayabilen, enerjinin etkin ve verimli kullanımının önünü açan, işlevlerine göre yerleşim bölgeleri tanımlanmış, engelli ve erişim dostu, mesafe ve yönelim anlamında bölgeleri ilişkilendirilmiş, servis ve yaya ulaşım şeması uzun vadede planlanmış, esnek, arazinin getirdiği eğim problemlerini kendi lehine çevirmiş ve kampüs yaşamı gerekliliklerini içinde barındıran bir yaklaşıma sahip olmalıdır.
T.C. Bursa Teknik Üniversitesi’nin halihazırda kurulu 6 fakülte, 2 enstitü, 1 yabancı diller yüksekokulu bulunmaktadır. Planlanan yerleşkedeki bölgeleme, 12 fakülte, rektörlük, kültür-kongre merkezi, kütüphane, spor alanları, merkezi derslikler, dini tesis alanı, yemekhane-çarşı, merkezi araştırma laboratuvarı, teknokent, konut ve yurt alanları şeklinde gerçekleşecektir.
Yerleşke planlamasında arazi ile ilgili etmenler;
-
Arazideki yüksek eğim
-
Homojen eğim ve az eğimli yerleşim alanı bulma ihtiyacı
-
Eğime ve yollara göre yerleşke giriş noktaları
-
Güneş, manzara, rüzgar yönü gibi tabii etmenler
-
Ana yol ve servis yolu güzergahları
-
Maliye ve orman arazileridir.
Yerleşke planlamasında verilen ön kararlar;
-
Yaya ulaşımlı ana yerleşim alanı
-
Erişilebilirlik
-
Enerji verimliliği
-
Öğrenci odaklı kampüs
-
Ortak alanları merkeze yerleştirme
-
Topoğrafyaya uyum ve manzara
-
Engelli ulaşımı
-
Bisiklet kullanımına imkan tanıması
-
Yapılaşma etaplamasına uygun, esnek, modüler tasarımlar
Ana yerleşim planı eğimin nispeten azaldığı 270-285 kotları arasındaki yaklaşık 230 dönümlük tepe düzlüğü olarak belirlenmiştir. Bu alanın doğu-batı uzunluğu 800 m, kuzey-güney uzunluğu 400 metredir. Bu alanda yaya dolaşımı öncelikli, taşıt servislerinin dışarıdan yapıldığı Rad-Burn Sistemi düşünülmüştür. Ana ring yolu optimumda tutulmuş, daha da genişletilerek ring yolu ile ringin içi arasında kot farkı kopukluğu engellenmeye çalışılmıştır. Taşıt trafiği ile kesilmeyen ana yerleşim alanında doğu-batı aksında eğime uygun bir yaya allesi öngörülmüştür. Yaya allesi genişleyerek meydan tanımlayacak ve meydan üzerinde açık ve kapalı sosyal birimler yer alacaktır. Merkezi noktada, kuzey cephede, hem ışık hem de bakı anlamında olumlu yerleşimi ile kütüphane-enstitü binaları, güney cephede vadi-gölet manzaralı yemekhane-sosyal birimler konumlandırılmıştır. Ana taşıt yolunun ring yolu ile birleşimi yemekhanenin güneyinde düşünülmüştür. Kullanıcılar bu noktadan toplu taşıma araçlarından inerek yemekhane-kütüphanenin tanımlandığı giriş meydanı üzerinden en fazla 400 m mesafedeki binalarına gidebilmektedirler.
Ana yerleşim alanında merkezin doğu ve batısında ,allenin kuzey ve güneyinde olmak üzere 8 adet fakülte bölgesi bulunmaktadır. Her bölgenin, topoğrafya, güneş ve manzara anlamında bina tasarımlarını etkileyecek girdileri mevcuttur. Ana yaya allesi doğu ucunda bir alt meydan tanımlayarak merkezi derslik ve yabancı diller yüksekokulu alanına, batı ucundan yine bir alt meydan ve muhtemel bir yaya köprüsü ile kültür kongre merkezine ulaşmaktadır.
Yerleşke ana giriş yolu Ankara Devlet Karayolu’ndan arazi batı ucundan başlayıp ( muhtemel bir üst geçit vasıtasıyla) güneyden araziye uygun olarak dolaşarak yemekhane güney cephesinde ring yoluna ulaşmaktadır. Bu yolun üzerinden Kestel ilçesine doğru güneyden bir bağlantı daha vardır. TOKİ konut alanlarının, yurt bölgesinin ve teknokent alanının Kestel Girişi’nin batısında kalması ileride güvenlik-kontrol esnekliği sağlamaktadır. Ayrıca bölgeler arası alternatif servis yolları planlanmıştır.
Diğer bölgeler;
-
TOKİ Konut Alanı, Maliye tahsisli arazide devlet karayolundan ve kampüs iç yolundan hizmet alacak, bağımsız çalışabilecek bir alanda düşünülmüştür.
-
Jandarma Bölgesi, kampüs girişine yakın bağımsız çalışabilecek bir alanda düşünülmüştür.
-
Yurt Bölgesi, Kredi ve Yurtlar Kurumu’nun istediği büyüklükte, dışarıdan giriş alabilecek bir alanda düşünülmüştür.
-
Teknokent Bölgesi üniversite ana giriş yolu üzerinde gerekirse güvenlik noktasının girişinde kalabilecek bir alanda planlanmıştır.
-
AR-Ge Alanı, Teknokent ile üniversite eğitim binaları arasında planlanmıştır.
-
Misafirhane, Kültür-Kongre Merkezi’ne yakın tapulu alanda planlanmıştır.
-
Rektörlük, üniversite giriş yolundan algısı yüksek ana yerleşime yakın bir alanda planlanmıştır.
-
Spor-Gölet alanları, ana yerleşim alanının güneyinde, ring yolundan kısmen servis alan, stadyum ve amfi yapılarının topoğrafyaya uyum sağlayabileceği bir alanda planlanmıştır.
-
Dini Tesis Alanı, kuzeyden servis alan, güneye dönük, yaya ulaşımına uygun bir alanda planlanmıştır.
-
Fakülte Rezerv Alanı 1-2, toplamda 5 fakültenin yapılabileceği ana yerleşim ile ilişki kurabilen, yapılaşmanın yerleşmiş kampüsü etkilemeyeceği konumlarda planlanmıştır.
Yerleşkenin yukarıda tariflenen biçimde bölgelere ayrılmasını bir avantajı da, stratejik plana göre öncelik verilen binaların bulunduğu alanların altyapı ve yol imalatlarının daha önceki etaplarda, sonra yapılacak bina bölgelerinin ise daha sonraki etaplarda yapılabilmesini sağlamaktadır. Ayrıca, bu etaplarda yapılacak farklı bölgelerdeki inşaat çalışmalarının yapımı tamamlanmış ve hizmete açılmış binaları etkilemeyecek şekilde yapılabilmesi önemli bir artı değerdir.
Toplu taşıma ve kampüs içi ulaşım ilgili kurumlardan alınan bilgilere göre, kampüs ana girişinin olduğu kuzeybatı ucunda hafif raylı sistemin bir durağı olacaktır. Bu alanın kotu 105 civarında, yurt bölgesinin 175, Kestel Girişi’nin 220, öğrenci giriş meydanının ise 280 civarındadır. Bu noktalar arası kuş bakışı uzaklığı toplamı 1.5 km’yi geçmese de hem engebeli arazi hem de toplam kot farkı yaya ulaşımını neredeyse imkansız hale getirmektedir. İlgili hafif raylı durağı olsa da olmasa da kullanıcıların şu an için belirlenen bu noktalar arası (ileride değişebilir) mono-beam, mono-rail benzeri bir sistemle taşınması yerleşkeyi yaya merkezli egzoz gazlarından arınmış bir kampüs yapacaktır. Çataltepe Girişi’nin olması ve yoğunlaşması ile ileride bu noktadan öğrenci meydanına yeni bir hat eklentisini gündeme getirebilir.